bırakınız yapsınlar ne demek?

Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler (Laissez Faire, Laissez Passer)

"Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler" (Fransızca: Laissez faire, laissez passer) ekonomik bir doktrin olup, devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesinin minimum düzeyde olması gerektiğini savunur. Bu ilke, piyasanın kendi kendine işleyişine bırakılması, arz ve talebin serbestçe etkileşime girmesi ve rekabetin teşvik edilmesi gerektiğini öne sürer.

Temel İlkeler:

• Serbest Piyasa: Fiyatlar ve üretim kararları devlet müdahalesi olmadan belirlenmelidir. (Serbest Piyasa)
• Rekabet: İşletmeler serbestçe rekabet edebilmeli, yeni işletmelerin pazara girişi engellenmemelidir. (Rekabet)
• Mülkiyet Hakları: Bireyler ve işletmeler, mülkiyet haklarına sahip olmalı ve bunları serbestçe kullanabilmelidir. (Mülkiyet Hakları)
• Sınırlı Devlet: Devletin rolü, ulusal savunma, adalet sistemi ve temel altyapı gibi temel hizmetlerle sınırlı olmalıdır. (Sınırlı Devlet)

Tarihçe:

Bu kavram, 18. yüzyılda fizyokratlar ve Adam Smith gibi düşünürler tarafından geliştirilmiştir. Fizyokratlar, ekonominin doğal yasalara göre işlediğini ve devletin bu yasalara müdahale etmemesi gerektiğini savunmuşlardır. Adam Smith, Ulusların Zenginliği adlı eserinde, serbest piyasanın ve iş bölümünün ekonomik büyümeyi teşvik ettiğini belirtmiştir.

Eleştiriler:

"Bırakınız yapsınlar" yaklaşımı bazı eleştirilere de maruz kalmıştır. Eleştiriler genellikle şunları içerir:

• Piyasa Başarısızlıkları: Serbest piyasalar her zaman etkin sonuçlar üretmeyebilir. Dışsallıklar, kamusal mallar ve asimetrik bilgi gibi durumlarda devlet müdahalesi gerekebilir. (Piyasa Başarısızlıkları)
• Eşitsizlik: Serbest piyasalar gelir dağılımında eşitsizliklere yol açabilir. (Gelir Dağılımı)
• Tekelleşme: Rekabetin olmadığı veya zayıf olduğu durumlarda tekeller oluşabilir ve tüketici zararına sonuçlar doğurabilir. (Tekelleşme)

Günümüzde, "bırakınız yapsınlar" ilkesi tamamen terk edilmemiş olsa da, çoğu ekonomi, devletin ekonomiye bir dereceye kadar müdahale etmesinin gerekliliğini kabul etmektedir. Ancak, devletin müdahalesinin kapsamı ve türü konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.